Azərbaycanın müasir tarixində mühüm dönüş nöqtələrindən biri, dövlət müstəqilliyinin və suverenliyinin bərpasıdır. Hər il qeyd olunan Dövlət Suverenliyi Günü, ölkənin yalnız siyasi yox, həm də hüquqi və mənəvi varlığının simvoludur. Bu gün, Azərbaycan xalqının öz taleyini sərbəst müəyyən etmək, öz dövlətçiliyini qurmaq və inkişaf etdirmək əzmini təcəssüm etdirir. Məhz bu səbəbdən, Dövlət Suverenliyi Günü Azərbaycanın mövcudluğunun və institusional davamlılığının əsas sütunu sayılır.
“Suverenlik” termini dövlətin öz daxilində və beynəlxalq münasibətlərdə müstəqil, sərbəst və tam hüquqlu fəaliyyət göstərmək qabiliyyətini ifadə edir. Bu, həm də hər bir dövlətin öz ərazisində qanunverici, icraedici və məhkəmə hakimiyyətlərini müstəqil şəkildə həyata keçirməsi deməkdir. Azərbaycan üçün suverenlik məsələsi, xüsusilə XX əsrin sonlarında, Sovet İttifaqının süqutu dövründə aktual oldu. 1990-cı il oktyabrın 18-də Azərbaycan Ali Soveti “Azərbaycan Respublikasının Dövlət Müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı”nı qəbul etdi. Bu sənəd Azərbaycanın hüquqi cəhətdən SSRİ-dən ayrıldığını və müstəqil, suveren dövlət olduğunu rəsmiləşdirdi. Bu mühüm tarixi addım 2021-ci ildən etibarən 18 oktyabrın “Dövlət Suverenliyi Günü” kimi qeyd olunmağa başlandı.
Suverenliyin bərpası ilə Azərbaycan Respublikasında əsas dövlət institutlarının yaradılması və möhkəmləndirilməsi mümkün oldu. Qanunverici hakimiyyət olan Milli Məclisin fəaliyyəti genişləndirildi, icra hakimiyyətinin səlahiyyətləri dəqiqləşdirildi və məhkəmə sistemi təkmilləşdirildi. Həmçinin, ordu quruculuğu, diplomatik münasibətlərin qurulması, milli valyutanın dövriyyəyə buraxılması və konstitusiya qəbul edilməsi kimi mühüm institusional proseslər baş verdi.
Müstəqil və suveren dövlət olaraq Azərbaycan, beynəlxalq hüququn subyekti kimi BMT, ATƏT, İƏT və digər nüfuzlu təşkilatlara üzv qəbul edildi. Bu, dövlətin beynəlxalq səviyyədə tanınmasına və milli maraqlarını qlobal müstəvidə müdafiə etməsinə imkan yaratdı.
Azərbaycanın suverenliyinin daha da möhkəmlənməsi 2020-ci ildə baş vermiş Vətən müharibəsi ilə yeni mərhələyə qədəm qoydu. Otuz ilə yaxın işğal altında qalan torpaqların azad edilməsi, ölkənin ərazi bütövlüyünün və suverenliyinin tam bərpası anlamına gəldi. Bu qələbə yalnız hərbi yox, həm də siyasi və hüquqi baxımdan Azərbaycanın dövlətçilik tarixində mühüm yer tutur.
Bu kontekstdə, suverenlik artıq sadəcə konstitusiya sənədlərində ifadə olunan hüquq deyil, real gücə, siyasi iradəyə və xalqın birliyinə əsaslanan dəyərə çevrildi. Müasir dövrdə Azərbaycanın institusional inkişafı və beynəlxalq nüfuzu məhz bu dəyərlər üzərində qurulur.
Dövlət Suverenliyi Günü, sadəcə bir bayram və ya tarixi xatırlatma deyil, milli yaddaşın, azadlıq iradəsinin və dövlətçilik şüurunun güclənməsinə xidmət edən rəmzdir. Bu günün qeyd olunması, gənc nəsillərə dövlət müstəqilliyinin necə çətin və əzmkar yollarla əldə edildiyini xatırladır. Azərbaycan Respublikasının mövcudluğu, inkişafı və davamlılığı üçün suverenlik prinsipi əvəzsiz və təməl rol oynayır. Buna görə də, Dövlət Suverenliyi Günü xalqımızın azadlıq ruhunu, milli birlik və müstəqil dövlət quruculuğuna sədaqətini ifadə edən ən mühüm günlərdən biridir.
Günel Nəsibova
Yeni Azərbaycan Partiyası,məsləhətçi
