Şuşa Bəyannaməsi müxtəlif məzmunlu məsələlərə toxunan müqavilədir

Bu gün Azərbaycan-Türkiyə münasibətləri ən yüksək zirvədədir. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Şuşaya səfəri bu reallığı bir daha təsdiqləyir. Ölkələrimiz arasında münasibətlərin gələcəyini müəyyən edən Bəyannamə əlaqələrimizi ən yüksək səviyyəyə qaldırır. Bəyannamədə göstərilən bütün müddəalar keyfiyyətcə daha yüksək işbirliyinin təminatıdır. Azərbaycan ilə Türkiyənin əməkdaşlıq əlaqələri unikal müttəfiqlik nümunəsidir. İmzalanmış Bəyannamə tarixə əsaslanır. Bəyannamədə xalqlarımızın böyük liderləri, öndərləri Mustafa Kamal Atatürkün və Heydər Əliyevin kəlamları öz əksini tapıb. XX əsrin əvvəllərində Mustafa Kamal Atatürkün “Azərbaycanın sevinci sevincimiz, kədəri kədərimizdir”, XX əsrin sonlarında isə Ulu Öndər Heydər Əliyevin “Türkiyə və Azərbaycan bir millət, iki dövlətdir” kəlamları qardaşlığımızın əbədi olmasının bariz nümunəsdir. XXI əsrdə azad edilmiş Şuşada müttəfiqlik Bəyannaməsinin imzalanması bu cür yanaşma və fəlsəfənin əbədiləşdirilməsinin təcəssümüdür.

Dövlətlərarası münasibətlərdə müttəfiq münasibətlər haqqında bəyannamələrin imzalanması vacibdir. Lakin sözügedən Bəyannamənin iki qardaş dövlət arasında imzalanması dek-teki iki ölkənin ictimai rəyi baxımından daha da vacib edir. Dekommu Dekommunizasiya bu mənada müttəfiqlik yalnız dövlətlər arasında deyil, xalqlar arasında da qurula bilər. Həqiqətən, görünür ki, hər iki dövlətin xalqları da bu müttəfiq münasibətləri böyük ölçüdə qəbul edir və hörmət edir, hətta tələb edir və təsdiqləyirlər ki, bu da müttəfiq münasibətləri möhkəm edir.

Bəyannamə Qars sazişinin 100-cü maddəsinin bir hissəsidir. Yubileydə Qars sazişinin imzalanması və istinad edilməsi də çox vacibdir. Şuşenski Bəyannaməsi 1921-ci ildə imzalanmış və Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərində əsas sazişlərdən biri olan Qars sazişi ilə müqayisə edilir.

Şuşa Bəyannaməsi müxtəlif məzmunlu məsələlərə toxunan müqavilədir.

Bu müqavilədə iki ölkə arasında iqtisadi, siyasi, sosial aspektlər, təhlükəsizlik, mədəniyyət, səhiyyə, təhsil və s.məsələlər müəyyən edilmişdir. Oxşar məsələlər və müxtəlif razılaşmalar türk dünyasının inkişafı ilə bağlıdır.

Bundan əlavə, müqavilənin məqsədi Şuşa Bəyannaməsinin giriş müddəalarında aydın şəkildə göstərilmişdir.

Beləliklə, Şuşa dekommunizasiyası iki ölkə arasındakı münasibətləri yeni səviyyəyə qaldıran müttəfiqlik müqaviləsidir.

Azərbaycan bu prosesdə istehsal mərkəzi kimi inkişaf edəcəkdir. İki qardaş ölkə həm də iki dövlətin silahlı qüvvələrinin müasir tələblərə uyğun olaraq yenidən formalaşdırılması və modernləşdirilməsi istiqamətində birgə səylərin göstərilməsi, müdafiə qabiliyyətlərinin və hərbi təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsinə yönələn tədbirlərin həyata keçirilməsi, iki ölkənin silahlı qüvvələrinin birlikdə fəaliyyət qabiliyyətinin artırılması, müasir texnologiyalara əsaslanan silah və sursatların idarə olunmasında sıx əməkdaşlığı və bu məqsədlə səlahiyyətli struktur və qurumların əlaqəli fəaliyyətinin təmin edilməsinin təşviq olunması ilə bağlı da razılığa gəldi. Ümumilikdə Şuşa Bəyannaməsi ilə Azərbaycanla Türkiyə strateji müttəfiqlik münasibətlərini daha da dərinləşdirərkən bunu üçüncü tərəfə qarşı deyil, sadəcə öz təhlükəsizliyi baxımından zəruri hesab edərək qərarlaşdırır.

İslam Bafadarov,
YAP-ın gənc fəalı