Azərbaycanın ən gözəl təbiətə malik bölgələrindən olan Kəlbəcər rayonu həm strateji coğrafi mövqeyi, həm də tarix-boyu formalaşmış mədəni irsi ilə ölkə üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır. XX əsrin sonlarında Ermənistanın Azərbaycana qarşı həyata keçirdiyi işğalçı siyasətin nəticəsi olaraq Kəlbəcər ağır faciələrlə üzləşmiş, lakin 2020-ci ildə əldə olunan tarixi Qələbə rayonu yenidən azadlığa qovuşdurmuşdur.
10 noyabr 2020-ci il üçtərəfli Bəyanata əsasən Ermənistan kapitulyasiya etdi və Kəlbəcər rayonu 25 noyabr 2020-ci ildə döyüşsüz şəkildə Azərbaycana qaytarıldı. Bu fakt həm siyasi-diplomatik qələbə, həm də Azərbaycan Ordusunun gücünün göstəricisi idi.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 31 iyul 2023-cü il tarixli Sərəncamına əsasən, 25 noyabr ölkəmizdə Kəlbəcər şəhəri günü elan edilmişdir. Bu tarix Kəlbəcərin işğaldan azad olunmasının ildönümü ilə birbaşa bağlıdır və rayonun inkişaf proqramında mühüm mərhələ kimi qəbul edilir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin işğaldan azad olunmuş Kəlbəcər rayonuna səfərləri bölgənin hərtərəfli bərpasının və inkişafının sürətlə aparıldığını nümayiş etdirir. Ermənistanın 30 ilə yaxın davam edən işğal dövründə tamamilə dağıdılmış Kəlbəcərin yenidən qurulması Azərbaycan dövlətinin strateji prioritetlərindən biri kimi müəyyən olunmuşdur və bu prosesə şəxsən Prezident İlham Əliyev rəhbərlik edir. Onun rəhbərliyi ilə həyata keçirilən ardıcıl səfərlər həm Böyük Qayıdışın davamlı xarakter daşıdığını, həm də Kəlbəcərin qısa zamanda modern infrastrukturla təmin olunmuş yaşayış məkanına çevrilməsi üçün ciddi siyasi iradə ortaya qoyulduğunu təsdiqləyir.
2023-cü il mayın 27-də baş tutan səfər Kəlbəcərin bərpa strategiyasında mühüm mərhələ oldu. Prezident İlham Əliyev bu səfər çərçivəsində rayonun Yanşaq və Zallar kəndlərinin təməlqoyma mərasimlərində iştirak etdi. Bu tədbirlər işğaldan azad olunmuş ərazilərdə yaşayış məntəqələrinin bərpasının başlanğıcını təşkil edir və sakinlərin mərhələli şəkildə doğma yurdlarına qayıdışının təmin olunmasında xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Yeni kəndlərin layihələndirilməsi müasir şəhərsalma prinsiplərinə əsaslanır, sosial xidmətlərin tam təminatını nəzərdə tutur və “ağıllı kənd” konsepsiyasının elementlərini özündə ehtiva edir.
Həmin gün dövlət başçısı Kəlbəcərdə “Qamışlı” və “Meydan” Kiçik Su Elektrik Stansiyalarının açılışlarını həyata keçirdi. Kəlbəcərin coğrafi xüsusiyyətləri – çay şəbəkəsinin zənginliyi və dağlıq relyefi – bərpaolunan enerji istehsalı üçün xüsusi imkanlar yaradır. Prezident İlham Əliyev hər səfərində vurğulayır ki, bu potensialdan maksimum istifadə olunmalı və işğaldan azad edilmiş ərazilər “yaşıl enerji zonası” kimi formalaşdırılmalıdır. Açılan hər bir yeni elektrik stansiyası həm regionun enerji təminatını gücləndirir, həm də ölkənin ümumi enerji strategiyasına töhfə verir.
Səfərin ən mühüm istiqamətlərindən biri də yol infrastrukturunda görülən işlərlə tanışlıq oldu. Prezident İlham Əliyev Toğanalı–Kəlbəcər–İstisu avtomobil yolunda inşa edilmiş tunellərdə, eləcə də Kəlbəcər–Laçın yolunda aparılan tikinti işlərinə baxış keçirdi. Bu yollar yalnız Kəlbəcər üçün deyil, bütövlükdə Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarının inkişafı üçün strateji əhəmiyyətə malikdir. Yeni avtomobil yolları regionun digər ərazilərlə bağlantısını gücləndirir, turizmin inkişafını sürətləndirir və iqtisadi fəallığı artırır. Çətin dağlıq relyefinə baxmayaraq inşa olunan uzun tunellər bu layihənin miqyasını və mürəkkəbliyini göstərir.
Həmin səfər çərçivəsində Kəlbəcərdə yeni hərbi hospitalın açılışı da baş tutdu. Bu tibb müəssisəsi bölgədə xidmət edən hərbi qulluqçuların sağlamlığının yüksək səviyyədə təmin edilməsi üçün vacib infrastruktur obyektidir. Ardınca Kəlbəcər şəhərində ilk yaşayış məhəlləsinin və yeni məktəb binasının təməli qoyuldu. Bu layihələr şəhərin müasir standartlar əsasında yenidən qurulduğunu, əhalinin tam komfortlu həyat şəraitinə malik olacağı bir məkana çevriləcəyini göstərir. Prezident İlham Əliyevin hər bir təməlqoyma mərasimində şəxsən iştirak etməsi Kəlbəcərin dövlət üçün xüsusi önəm daşıdığını nümayiş etdirir.
2023-cü il avqustun 25-də Prezidentin Kəlbəcərə növbəti səfəri bölgənin iqtisadi potensialının daha da gücləndirilməsi məqsədi daşıyırdı. Bu səfər çərçivəsində Kəlbəcərdə “Soyuqbulaq” Kiçik Su Elektrik Stansiyasının açılışı həyata keçirildi və bununla yanaşı, “AzərEnerji” ASC tərəfindən inşa edilən “Çıraq-1” və “Çıraq-2” Kiçik Su Elektrik Stansiyaları da istifadəyə verildi. Bu obyektlərin hər biri dağlıq ərazilərdə bərpaolunan enerji istehsalının genişləndirilməsi baxımından mühüm strateji əhəmiyyətə malikdir. Enerji təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi Kəlbəcərdə həyata keçirilən bütün sosial və iqtisadi layihələrin əsas təminatçılarından biridir.
Avqust səfərinin diqqətçəkən məqamlarından biri də “İstisu” mineral suyunun və eyni adlı müalicə-istirahət zonasının bərpası ilə bağlı görülən işlərlə tanışlıq oldu. Prezident İlham Əliyev “İstisu” mineral sudoldurma zavodunun tikintisini və “İstisu” Müalicə-İstirahət Kompleksində aparılan işləri yaxından izləyərək bu ərazinin bir zamanlar olduğu kimi yenidən regionun aparıcı müalicəvi turizm mərkəzinə çevrilməsi üçün ciddi addımlar atıldığını vurğuladı. “İstisu” brendi həm tarixi, həm də iqtisadi baxımdan böyük əhəmiyyət daşıyır və bu layihələrin reallaşması Kəlbəcərin turizm potensialının genişləndirilməsinə xidmət edir.
Səfər çərçivəsində Prezident İlham Əliyev Kəlbəcər rayonunun Zar kəndinin təməlqoyma mərasimində də iştirak etdi. Yeni yaşayış məntəqələrinin salınması işğaldan azad edilen ərazilərdə əhalinin qayıdışının mərhələli şəkildə həyata keçirildiyini göstərir. Dövlət başçısı dəfələrlə bildirib ki, Böyük Qayıdış proqramı sistemli və ardıcıl şəkildə icra olunur, heç bir kənd və şəhər diqqətdən kənarda qalmayacaq.
Prezident İlham Əliyevin 2023-cü ildə Kəlbəcərə etdiyi bu iki səfər rayonun hərtərəfli dirçəlişi istiqamətində atılan addımların miqyasını və sürətini nümayiş etdirir. Enerji, sənaye, yol infrastrukturu, sosial obyektlər, turizm və yaşayış məskənlərinin bərpası – bütün bu layihələr vahid strateji xətt üzrə həyata keçirilir. Kəlbəcərin yenidən qurulması Azərbaycan dövlətinin gücünü, iradəsini və azad olunmuş torpaqların dirçəlişinə verdiyi önəmi bir daha təsdiqləyir. Bu səfərlər, həmçinin, Müzəffər Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə Kəlbəcərin qısa zamanda ölkənin ən müasir və inkişaf etmiş bölgələrindən birinə çevriləcəyinə olan əminliyi gücləndirir.
Daşqın Mikayılov
YAP Şəki rayon təşkilatının sədri
