18 oktyabr 2025-ci il tarixində Azərbaycan Prezidenti Cənab İlham Əliyev “Kazinform” agentliyinə eksklüziv müsahibə verib. Bu müsahibə həm Azərbaycan–Qazaxıstan münasibətlərinin cari vəziyyətinə işıq salır, həm də regionda geniş miqyaslı əməkdaşlıq perspektivlərinə diqqət çəkir. Məqalədə müsahibənin əsas mövzuları — siyasi münasibətlər, iqtisadi–investisiya əməkdaşlığı, mədəni–humanitar sahə və ekoloji problemlər — təhlil ediləcək.
Azərbaycan Prezidenti Cənab İlham Əliyev bildirib ki, Azərbaycan və Qazaxıstan arasında siyasi münasibətlər “güclü və qarşılıqlı etimada əsaslanmış” səviyyədədir. O qeyd edib: “Siyasi münasibətlərimiz bu gün yüksək dərəcədə gücə və qarşılıqlı etimada malikdir.” Söhbət tarixi qardaşlıq bağlarından, ortaq türkdilli kimlikdən və mədəni–ruhani dəyərlərdən gedir.
Azərbaycan Prezidenti həmçinin vurğulayıb ki, son üç ildə bu ölkəyə səfəri onun yeddinci səfəridir və Qazaxıstan Prezidenti Qasım-Jomart Tokayev də Azərbaycanı altı dəfə rəsmi səfərlə ziyarət edib. Bu siyasi münasibətlər çərçivəsində iki ölkənin əlaqələrində yalnız rəmzi qarşılıqlı səfərlər deyil, həm də gündəlik və operativ məzmunlu dialoqların rol oynadığı müşahidə olunur. Bu, əlaqələrin sadəcə formal deyil, real əməkdaşlıqla doldurulduğunu göstərir.
Prezident Əliyev müsahibəsində iqtisadi–investisiya sahəsindəki göstəriciləri də açıqlayıb. O bildirib ki, Azərbaycan–Qazaxıstan arasında sərmayə əlaqələri sürətlə genişlənməkdədir: Azərbaycanın Qazaxıstan iqtisadiyyatına yatırımları təxminən 225 milyon ABŞ dollarına çatıb. Qazaxıstan şirkətlərinin Azərbaycandakı investisiyaları isə 136 milyon ABŞ dollarıdır.
Ticarət dövriyyəsi 2024-cü ildə 470 milyon dollar səviyyəsində olmuş, 2025-ci ilin yanvar–avqust dövründə isə 547 milyon dollar təşkil edərək əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə üç dəfə artıb. Bu rəqəmlər göstərir ki, təkcə diplomatik və rəmzi münasibətlər deyil, iqtisadi əməkdaşlığın konkret göstəriciləri vardır – bu isə əlaqələrin real məzmuna malik olduğunu təsdiqləyir.
Rəqəmlər ölkələr arasında qarşılıqlı sərmayə marağının olduğunu göstərir və “orta və uzunmüddətli tərəfdaşlıq” anlayışını arxa planda qoyur. Bundan başqa, Prezident Əliyev qeyd edib ki, 250-dən çox Qazax kapitalı olan kommersiya subyekti Azərbaycanda qeydiyyatdan keçib — bu da investisiya mühitinə etimadın bariz sübutudur.
Bu əməkdaşlıq həm logistik (transit yollar, “Orta Dəhliz”) sahəsində də genişlənməkdədir. Əliyev “Orta Dəhliz” potensialının və nəqliyyat–logistika infrastrukturunun sistemli modernləşməsinin bu artımın əsas faktoru olduğunu vurğulayıb.
Müsahibədə Azərbaycan və Qazaxıstan arasında mədəni və humanitar sahədə əlaqələrin də aktiv olduğuna diqqət çəkilib. Azərbaycan Prezidenti Cənab İlham Əliyev vurğulayıb ki, türk dünyasının ortaq tarixi, mədəni–ruhani bağları bu əlaqələrin əsasını təşkil edir.
İki ölkə çərçivəsində görülən konkret addımlar da qeyd olunub: 2023-cü ildə Azərbaycanda Qazax mədəniyyəti günləri, 2024-cü ildə isə Qazaxıstanda Azərbaycan mədəniyyəti günləri keçirilib. Ayrıca, mədəniyyət və elmi sahədə ortaq təşəbbüslər — məsələn, Nizami Gəncəvi dövrünün türkologiya elminə təsiri, Orta və Şərqi Avropa ilə qarşılıqlı əməkdaşlıq — önə çəkilib.
Azərbaycan Prezidenti həmçinin xatırladıb ki, yaxın gələcəkdə 1926-cı ildə Bakıda keçirilmiş Birinci Türkologiya Konqresinin 100-cü ildönümü qeyd ediləcək. Bütün bunlar göstərir ki, yalnız iqtisadi və siyasi sahədə deyil, həm də mədəni–identik bağlar üzərində qurulan münasibətlər vardır və bu, əlaqələrin daha dayanıqlı və çoxsahəli olduğunu sübut edir.
Müsahibədə ayrıca regional əhəmiyyətli ətraf mühit məsələlərinə də toxunulub. Xüsusilə, Xəzər dənizinin suyunun azalması və bunun çevrə, iqtisadi və ekoloji təhlükələr yaratması məsələsi görkəmli yer tutub. Əliyev qeyd edib: “Xəzər dənizində su səviyyəsinin sürətlə azalması və bunun nəticəsində yaranan çevrə dəyişiklikləri bio-müxtəlifliyə və ekosistemin davamlılığına təhdiddir.”
Bu kontekstdə, Azərbaycanın və Qazaxıstanın (digər sahil ölkələrlə birlikdə) elmi məlumat mübadiləsi aparması və ətraf mühit problemlərinə regional və beynəlxalq səviyyədə birgə reaksiya verməsinin əhəmiyyəti vurğulanıb. Bu məsələnin qeyd olunması da diqqətəlayiqdir, çünki regionda enerji, nəqliyyat, su problemi və ətraf mühit məsələləri bir-biri ilə sıx bağlıdır.
İki ölkə arasında əməkdaşlıq sahəsində yeni, üzvi istiqamətlərin açılması üçün bu tip regional problemlərə qarşı qarşılıqlı yanaşma vacib hesab olunur.
Rüstəmov Bəhruz,
Yeni Azərbaycan Partiyası, məsləhətçi
