Laçın rayonu Azərbaycanın ən mühüm strateji bölgələrindən biridir. Təbii sərvətləri, zəngin coğrafiyası, mühüm kommunikasiya yolları və gözəl təbiəti ilə seçilən Laçın, eyni zamanda, qədim tarixə və mədəni irsə malikdir. Lakin bu gözəl diyar uzun illər erməni vandalları tərəfindən işğal altında saxlanılmış və burada misilsiz dağıntılar törədilmişdir.
1992-ci il mayın 18-də Ermənistan silahlı qüvvələri Laçın rayonunu işğal etdilər. İşğal nəticəsində rayonun 60 minədək əhalisi doğma yurdlarından didərgin düşdü. Ermənilər Laçında Azərbaycan xalqına məxsus mədəni irsi, tarixi abidələri, məscidləri və qəbiristanlıqları dağıtdılar, rayonun təbiətinə ciddi zərər vurdular. İşğal illərində Laçın tamamilə viran edilmiş, evlər yandırılmış, meşələr qırılmış, kəndlər xarabalığa çevrilmişdi.
Laçın rayonu işğal altında olduğu müddətdə strateji baxımdan Ermənistan üçün mühüm rol oynayırdı. Bu bölgə Ermənistanla işğal olunmuş Qarabağ torpaqları arasında dəhliz rolunu oynayır, hərbi və logistik məqsədlər üçün istifadə edilirdi.
2020-ci ildə baş verən 44 günlük Vətən müharibəsi Azərbaycanın gücünü, xalqımızın birliyini və Ordumuzun rəşadətini bütün dünyaya göstərdi. Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan Ordusu Ermənistan üzərində tarixi qələbə qazandı. Laçın rayonu da həmin qələbənin nəticəsi olaraq azadlığa qovuşdu.
10 noyabr 2020-ci ildə imzalanmış üçtərəfli Bəyanata əsasən Laçın rayonu 1 dekabr 2020-ci ildə işğaldan azad edildi. 2022-ci ilin avqustunda isə Azərbaycan Ordusu strateji Laçın şəhərinə, Zabux və Sus kəndlərinə tam nəzarəti bərpa etdi. Bununla da Laçın dəhlizi üzərində Azərbaycanın suveren hüquqları təmin olundu.
Prezident İlham Əliyev dəfələrlə Laçına səfər edərək burada bərpa və quruculuq işlərinə start verib. Bu gün Laçın rayonu sürətlə yenidən qurulur, yollar, körpülər, yaşayış evləri, məktəblər və sosial obyektlər inşa edilir. Artıq bir neçə kəndə köç prosesi başlayıb və doğma sakinlər öz yurdlarına qayıdır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 31 may 2024-cü il tarixli Sərəncamı ilə 26 avqust “Laçın şəhər günü” elan edildi. Bu qərar Laçının azad olunmasının, xalqımızın qəhrəmanlığının və milli birliyimizin rəmzi kimi qəbul olundu.
“Laçın şəhər günü” hər il qeyd ediləcək və bu, həm Laçının tarixini yaşatmaq, həm də gələcək nəsillərə işğaldan azad olunmuş torpaqlarımızın əhəmiyyətini çatdırmaq baxımından mühüm tarixi hadisədir.
Laçının işğalı Azərbaycanın tarixinə acı bir səhifə kimi yazılsa da, onun azad edilməsi xalqımızın qəhrəmanlığı, dövlətimizin gücü və Prezident İlham Əliyevin qətiyyətli siyasətinin nəticəsi oldu. Bu gün Laçın dirçəliş dövrünü yaşayır. Laçın şəhər gününün təsis olunması isə bu qələbənin rəmzi kimi hər bir azərbaycanlının qəlbində əbədi yaşayacaq.
Daşqın Mikayılov
Yeni Azərbaycan Partiyası Şəki rayon təşkilatının sədri
